PicsArt_10-22-06.44.23, श्रीशिवताण्डवस्तोत्रम् एक सुन्दर अनुप्रास-अलंकृत पञ्चचामर छन्द में रावणरचित स्तोत्र !
PicsArt_10-22-06.44.23, श्रीशिवताण्डवस्तोत्रम् एक सुन्दर अनुप्रास-अलंकृत पञ्चचामर छन्द में रावणरचित स्तोत्र !
Mukund Humberde
Former Director General at CG Council of science and technology


संस्कृतसाहित्य का अच्छी प्रकार से रसास्वादन करने के लिए उसका हिन्दी/मराठी में उसी छन्द में अनुवाद करना चाहिए – ऐसा विचार श्री मुकुंद हम्बर्डे जी का सदैव रहा है । 

इसी कारण उन्होंने श्रीमद्भगवद्गीता का समछन्द अनुवाद किया है, इसी क्रम में उन्होंने शिवताण्डव स्तोत्र का भी समछन्द हिन्दी-भाषान्तर किया है । यहां उनके द्वारा अनुवाद किया गया कुछ अंश – 

मूल – जटाटवीगलज्जलप्रवाहपावितस्थले । गलेsवलम्ब्य लम्बितां भुजंगतुङ्गमालिकाम् ।डमड्डमड्डमड्डमन्निनादवड्डमर्वयम् । चकार चण्डताण्डवं तनोतु नः शिवः शिवम् ।। १।। अनूदित – जटा-अरण्य से बहे महाजलप्रवाह से – । पवित्र जो गला वहीं विशाल सर्पमालिका । डमड् डमड् डमड्ड डम्मरू-निनाद में करे ।महेश ताण्डव प्रचण्ड, सौख्य-वृद्धि दे हमें ।। १ ।।(डम्मरू याने डमरू । इस पंचचामर छन्द में १६ अक्षरों की पंक्ति में सभी अक्षर लघु-गुरु क्रम में आते है । अर्थात् दो लघु या दो गुरु अक्षर लगातार नहीं आ सकते ।

इसीलिए डमरू को डम्मरू लिखने की विवशता रही ।) श्लोक – २ मूल  जटाकटाहसंभ्रमभ्रमन्निलिंपनिर्झरी । विलोलवीचिवल्लरीविराजमानमूर्धनि । धगद्धगद्धगज्ज्वलल्लाटपट्टपावके । किशोरचंद्रशेखरे रतिः प्रतिक्षणं मम ।। अनूदित – जटाकड़ाह में सवेग घूमते जलौघ की । सुचंचला तरंग-बेल शोभनीय भाल में । धधग्धधग्भभक् रही ललाट-अग्नि, जो धरे -किशोरचन्द्र शीर्ष में, लगाव हो सदा मुझे ।।

श्लोक ३ मूल – धराधरेंद्रनंदिनीविलासबंधुबंधुर- । स्फुरद्दिगंतसंततिप्रमोदमानमानसे । कृपाकटाक्षधोरणीनिरुद्धदुर्धरापदि ।क्वचिद्दिगंबरे मनो विनोदनमेतु वस्तुनि ।। अनूदित – धराधरेंद्रनंदिनी-शिरस्थ भूषणालि से । प्रकाशमान दिगदिगंत देख के प्रसन्न जो । कृपालु दृष्टि से विपत्ति घोर दूर जो करे । दिगंबराख्य तत्त्व में रहूं प्रसन्नचित्त मैं ।।

श्लोक ४ मूल – जटाभुजंगपिंगलस्फुरत्फणामणिप्रभा। कदम्बकुंकुमद्रवप्रलिप्तदिग्वधूमुखे । मदांधसिंधुरस्फुरत्वगुत्तरीयमेदुरे । मनोविनोदमद्भुतं बिभर्तु भूतभर्तरि ।। अनूदित – जटा-भुजंग की फणा मणिप्रभा प्रकाशती । दिशा-युवांगना मुखाग्र  को कदंबरंग में ।मदान्ध हस्ति के सकम्प चर्म उत्तरीय से । सतैलवर्ण भूतनाथ से रखूं लगाव मैं ।।

श्लोक ५ मूल – सहस्रलोचनप्रभृत्यशेषलेखशेखर- प्रसूनधूलिधोरणीविधूसराघ्रिपीठभू: । भुजंगराजमालया निबद्धजाटजूटक: । श्रियै चिराय जायतां चकोरबन्धुशेखर: ।। अनूदित – सुरेश्वरादि देवता-शिरस्थपुष्पधूलि से । पदद्वयस्थ पादुका हि धूसरीत हो रही । जटा-लटें निबद्ध, नागराज-हार में वहीं । चकोरबन्धु-शीर्षधारि स्थायि-श्रेय दें मुझे ।।

इसे भी पढ़ें  हम कथा सुनाते राम सकल.......भजन से भक्तिमय हुआ चंदखुरी

श्लोक ६ मूल – ललाटचत्वरज्वलद्धनंजयस्फुलिंगभा- निपीतपंचसायकं नमन्निलिंपनायकम् । सुधामयूखलेखया विराजमानशेखरम् । महाकपालि संपदे शिरो जटालमस्तु न: ।। अनूदित – ललाट-वेदि-जात-अग्नि-तेजपुंज से किया । विनाश कामदेव का, सुरेंद्र भी नमे जिसे । सुधांशु की कला सुशोभता किरीट-युक्त जो- विशाल भालयुक्तशीर्ष, सम्पदा अपार दें ।।




न्यूज़ अपडेट

न्यूज़ अपडेट

सरकारी योजनाओं को आमजन तक पहुंचाने में सक्रिय भूमिका निभा रहे हैं राजीव युवा मितान

रायपुर 12 जुलाई 2023 देश को समृद्ध बनाने में युवाओं की भूमिका अहम मानी जाती है। युवाओं की क्षमता का बेहतर इस्तेमाल किया जाए तो वह राज्य  तेजी से आगे बढ़ने लगता है। युवाओं को राज्य के विकास में भागीदार बनाने मुख्यमंत्री श्री भूपेश बघेल के नेतृत्व और खेल एवं युवा कल्याण मंत्री श्री उमेश…

लोकतंत्र की रक्षा करना हर नागरिक का कर्तव्य – राज्यपाल श्री हरिचंदन

राज्यपाल श्री विश्वभूषण हरिचंदन अपने तीन दिवसीय ओडिशा प्रवास के दौरान ओडिशा के पूर्व मंत्री और समाजवादी नेता स्वर्गीय प्रदीप किशोर दास के जन्मशताब्दी समारोह में शामिल हुए। यह समारोह भुवनेश्वर के गीतगोबिंद सदन में आयोजित किया गया था। इस अवसर पर राज्यपाल ने श्री प्रदीप किशोर दास को श्रद्धांजलि अर्पित करते हुए उनकी नेतृत्व…

IPL Schedule 2022 Announced

The schedule for the Indian Premier League 2022 (IPL 2022) season has been announced, with Chennai Super Kings set to face Kolkata Knight Riders in the opener at the Wankhede Stadium in Mumbai on March 26. The BCCI announced the full scheduled in a press release on Sunday. “The Board of Control for Cricket in India…

इसे भी पढ़ें  रायपुर : मुख्यमंत्री ने पंडित नेहरू की पुण्यतिथि पर उनके चित्र पर माल्यार्पण कर उन्हें नमन किया

रेडी टू ईट निर्माण

रायपुर। छत्तीसगढ़ में रेडी टू ईट पोषण आहार निर्माण और वितरण व्यवस्था के संबंध में वर्तमान में जारी व्यवस्था मार्च 2022 तक लागू रहेगी। राज्य सरकार द्वारा इस संबंध में जारी की गई नई पॉलिसी का क्रियान्वयन एक फरवरी 2022 से होना था, इसेे अब एक अप्रैल 2022 तक के लिए बढ़ा दिया गया है।…

कोदो, कुटकी और रागी की खरीदी अब 15 फरवरी तक

रायपुर। छत्तीसगढ़ में समर्थन मूल्य पर कोदो, कुटकी और रागी फसलों की खरीदी के लिए समयावधि अब 15 फरवरी 2022 तक बढ़ा दी गई है। इसके पहले इन फसलों की खरीदी के लिए 31 जनवरी तक की तिथि निर्धारित थी। गौरतलब है कि राज्य के विभिन्न क्षेत्रों में वर्षा होने के कारण मिंजाई में हुई…

मानवीय हस्तक्षेप मुक्त होगी नल कनेक्शन प्रक्रिया

रायपुर। गढ़बो नवा छत्तीसगढ़ की थीम पर काम करते हुए छत्तीसगढ़ शासन नागरिकों की सुविधाओं का लगातार विस्तार कर रही है। आनलाइन सेवाओं की वजह से नागरिकों के काम घर बैठे हो रहे हैं। इसी कड़ी में अब नल कनेक्शन के लिए भी नागरिकों को नगरीय निकाय कार्यालयों के चक्कर नहीं काटने होंगे। आम नागरिकों…

मुख्यमंत्री स्लम स्वास्थ्य योजना 21 फरवरी तक सभी शहरों में

रायपुर। मुख्यमंत्री श्री भूपेश बघेल ने इस गणतंत्र दिवस पर राज्य के सभी शहरों की स्लम बस्तियों में रहने वालों को एक बड़ी सौगात दी है। अब यहां के रहवासियों को इलाज के लिए अस्पताल जाने या खून की जांच और अन्य स्वास्थ्य परीक्षण के लिए इधर-उधर नहीं भटकना पड़ेगा। अब उनके इलाके में मोबाइल…

इसे भी पढ़ें  मुख्यमंत्री के अध्यक्षता में गठित किये गए खेल विकास प्राधिकारण से चमकेगा विद्यार्थी एवं युवाओं का भविष्य

अवैध रेत उत्खनन के विरूद्ध सख्त कार्रवाई के निर्देश

रायपुर । मुख्यमंत्री श्री भूपेश बघेल ने अवैध रेत उत्खनन करने वालों के विरुद्ध सख्त कार्रवाई करने के निर्देश दिए हैं। मुख्यमंत्री ने कलेक्टर और एसपी को निर्देश दिए हैं कि किसी भी जिले में अवैध रेत उत्खनन नहीं होना चाहिए। किसी भी जिले से अवैध रेत उत्खनन की शिकायत मिलने पर कलेक्टर और एसपी…

पीएमडी सीजी म्युजिक ने रि-लांच किया अपना चैनल….

पीएमडी सीजी म्युजिक ने दिलीप षडंगी के स्वर में दौना के पान के साथ अपना चैनल रि-लांच किया। आपको बता दें कि पीएमडी सीजी म्युजिक समय समय पर छत्तीसगढ़ी गाने लेकर आते रहा है। पीएमडी सीजी म्युजिक ने एक बार फिर दिलीप षडंगी की आवाज में दौना के पान के साथ अपना चैनल रि-लांच किया…

प्रभारी मंत्री ने किया कला केंद्र भवन का लोकार्पण

सूरजपुर। जिला प्रवास में प्रभारी मंत्री श्री शिव कुमार डहरिया ने आज नगर के वार्ड क्रमांक 16 में बने कला केंद्र भवन का फीता काटकर लोकार्पण किया। तत्पश्चात् माँ सरस्वती की छायात्रित पर पुष्पअर्पित कर दीप प्रज्जवलित किया गया।डा. शिव कुमार डहरिया ने कला केन्द्र के विभिन्न कक्षो का निरक्षण किया, जिसमें गायन कक्ष, नृत्य…

इसे भी पढ़ें  मुख्यमंत्री ने चंदखुरी में माता कौशल्या मंदिर परिसर कार्यों का किया लोकार्पण

​​​​​​​मंत्री श्री भगत ने ‘बुटेका एनीकट’ और ‘मारागांव तटबंध’ का किया निरीक्षण

रायपुर। खाद्य मंत्री एवं गरियाबंद जिले के प्रभारी मंत्री श्री अमरजीत भगत ने ग्राम बेंदकुरा के समीप सोंढूर नदी पर बने बुटेका एनीकट का आकस्मिक निरीक्षण किया। मंत्री श्री भगत 26 जनवरी को जिला मुख्यालय में गणतंत्र दिवस के अवसर पर ध्वजारोहण के पश्चात एनीकट का अवलोकन करने पहुंचे थे। आसपास के ग्रामीणों ने इसके…

उद्योग मंत्री कवासी लखमा ने दिव्यांग को बैटरी चलित ई-ट्राईसायकल प्रदान की

रायपुर। वाणिज्य एवं उद्योग मंत्री और दंतेवाड़ा जिले के प्रभारी मंत्री श्री कवासी लखमा ने बचेली स्थित रेस्ट हाउस परिसर में दिव्यांग श्री राम प्रसाद साहू को बैटरी चलित ई-ट्राईसायकल प्रदान किया। श्री राम प्रसाद साहू बचेली के वार्ड क्रमांक 5 के निवासी है, इससे पहले उन्हें सामान्य ट्राईसायकल उपलब्ध करायी गयी थी। बैटरी चलित…

Join the Conversation

1 Comment

Leave a comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *